Tijdens Get Enspired! 2024 in Wenen, Oostenrijk op 9 en 10 september, werd onze CCO Dominique Becker Hoff uitgenodigd om zijn gedachten te delen over het Nederlandse energieopslaglandschap.
Het Nederlandse energieopslaglandschap: vol kansen of voor grote uitdagingen?
Het Nederlandse energielandschap biedt op het eerste gezicht de perfecte omstandigheden voor grootschalige energieopslagoplossingen. Met een gezonde mix van ondersteunende diensten en energiemarkten en een aanzienlijke toename van hernieuwbare energie is de vraag naar flexibele energieopslag duidelijk. In feite heeft TSO Tennet geprojecteerd een behoefte aan 9 GW aan batterijopslag in 2030, waarbij het land verwacht binnen het komende decennium 23 GW aan windenergie op zee aan te sluiten. Voeg daar nog de sterke interconnectiecapaciteit aan toe, waardoor overtollige energie naar de buurlanden kan worden gedistribueerd, en je lijkt alle juiste ingrediënten te hebben voor een bloeiende opslagmarkt.
Ondanks dit potentieel is de daadwerkelijke implementatie van energieopslag traag verlopen. Hoewel 70 GW aan netaansluitingsaanvragen is ingediend, is momenteel slechts 210 MW aan batterijopslag operationeel, waarvan geen enkele is aangesloten op het hoogspanningsnet.
De wegversperring: hoge netkosten
Een van de belangrijkste belemmeringen voor de ontwikkeling van batterijopslag in Nederland zijn de nettarieven. In tegenstelling tot buurlanden zoals België en Duitsland, waar energieopslag wordt erkend als belangrijke infrastructuur en is vrijgesteld van nettarieven, classificeren Nederlandse netbeheerders opslag nog steeds als energieverbruiker. Dit betekent dat voor opslagsystemen dezelfde nettarieven gelden als voor elke andere energiegebruiker, waardoor de operationele kosten hoog zijn en de economische levensvatbaarheid van veel projecten afneemt.
Daarnaast zijn de Nederlandse nettarieven aanzienlijk hoger dan die in de buurlanden. Een recent rapport van Aurora benadrukte dat uit de kostenprognoses van Tennet blijkt dat dit in de nabije toekomst niet zal veranderen. Door dit prijsverschil zit Nederland in een concurrentienadeel voor grootschalige energieopslagprojecten.
Een stap vooruit: alternatieve vervoersrechten (ATR)
Onlangs introduceerde de Nederlandse toezichthouder op de energiemarkt alternatieve vervoersrechten (ATR), die enige verlichting bieden voor exploitanten van energieopslag. Deze omvatten tijdsafhankelijke tarieven, TDTR en TBTR, waardoor gebruikers flexibeler kunnen werken met lagere netkosten. De TDTR van Tennet TSO biedt tot 55% korting op de netkosten, wat de impact van de netvergoeding op de inkomsten van opslagbeheerders beperkt. Dit toont aan dat Tennet duidelijk achter de behoefte aan flexibiliteit in het systeem staat.
Aan de andere kant hebben DSO's TBTR geïntroduceerd, dat kleinere kortingen op netkosten biedt en opslagbeheerders beperkt in het gebruik van hun systemen gedurende bepaalde tijdsblokken om mogelijke congestie te voorkomen. Deze stap wijst op een voorzichtiger aanpak van de DSO's, omdat zij vrezen dat opslagmiddelen die reageren op nationale marktsignalen de lokale congestie kunnen verergeren. De negatieve impact van TBTR is schadelijk voor businesscases voor energieopslag.
Conclusie: we gaan de goede kant op, maar er blijven uitdagingen
Hoewel deze alternatieve vervoersrechten een stap in de goede richting zijn, komen ze vooral ten goede aan hoogspanningsprojecten (HV), die nu bijna economisch levensvatbaar zijn. Helaas blijft de haalbaarheid van middenspanningsprojecten (MV) beperkt door de huidige structuur, waardoor een belangrijke kans wordt gemist om de flexibiliteit en netstabiliteit op lokaal niveau te vergroten.
S4 energy is van mening dat om het volledige potentieel van energieopslag in Nederland te benutten, er meer aandacht moet worden besteed aan oplossingen zoals TDTR en het gebruik van marktinstrumenten zoals GOPACS om congestie te verminderen. Door deze stappen te nemen, kan de Nederlandse energiemarkt batterijopslag volledig omarmen als een integraal onderdeel van de energietransitie, waardoor een flexibeler, veerkrachtiger en duurzamer energiesysteem ontstaat - zowel op nationaal als regionaal niveau.
Tijdens Get Enspired! 2024 in Wenen, Oostenrijk op 9 en 10 september, werd onze CCO Dominique Becker Hoff uitgenodigd om zijn gedachten te delen over het Nederlandse energieopslaglandschap.
Het Nederlandse energieopslaglandschap: vol kansen of voor grote uitdagingen?
Het Nederlandse energielandschap biedt op het eerste gezicht de perfecte omstandigheden voor grootschalige energieopslagoplossingen. Met een gezonde mix van ondersteunende diensten en energiemarkten en een aanzienlijke toename van hernieuwbare energie is de vraag naar flexibele energieopslag duidelijk. In feite heeft TSO Tennet geprojecteerd een behoefte aan 9 GW aan batterijopslag in 2030, waarbij het land verwacht binnen het komende decennium 23 GW aan windenergie op zee aan te sluiten. Voeg daar nog de sterke interconnectiecapaciteit aan toe, waardoor overtollige energie naar de buurlanden kan worden gedistribueerd, en je lijkt alle juiste ingrediënten te hebben voor een bloeiende opslagmarkt.
Ondanks dit potentieel is de daadwerkelijke implementatie van energieopslag traag verlopen. Hoewel 70 GW aan netaansluitingsaanvragen is ingediend, is momenteel slechts 210 MW aan batterijopslag operationeel, waarvan geen enkele is aangesloten op het hoogspanningsnet.
De wegversperring: hoge netkosten
Een van de belangrijkste belemmeringen voor de ontwikkeling van batterijopslag in Nederland zijn de nettarieven. In tegenstelling tot buurlanden zoals België en Duitsland, waar energieopslag wordt erkend als belangrijke infrastructuur en is vrijgesteld van nettarieven, classificeren Nederlandse netbeheerders opslag nog steeds als energieverbruiker. Dit betekent dat voor opslagsystemen dezelfde nettarieven gelden als voor elke andere energiegebruiker, waardoor de operationele kosten hoog zijn en de economische levensvatbaarheid van veel projecten afneemt.
Daarnaast zijn de Nederlandse nettarieven aanzienlijk hoger dan die in de buurlanden. Een recent rapport van Aurora benadrukte dat uit de kostenprognoses van Tennet blijkt dat dit in de nabije toekomst niet zal veranderen. Door dit prijsverschil zit Nederland in een concurrentienadeel voor grootschalige energieopslagprojecten.
Een stap vooruit: alternatieve vervoersrechten (ATR)
Onlangs introduceerde de Nederlandse toezichthouder op de energiemarkt alternatieve vervoersrechten (ATR), die enige verlichting bieden voor exploitanten van energieopslag. Deze omvatten tijdsafhankelijke tarieven, TDTR en TBTR, waardoor gebruikers flexibeler kunnen werken met lagere netkosten. De TDTR van Tennet TSO biedt tot 55% korting op de netkosten, wat de impact van de netvergoeding op de inkomsten van opslagbeheerders beperkt. Dit toont aan dat Tennet duidelijk achter de behoefte aan flexibiliteit in het systeem staat.
Aan de andere kant hebben DSO's TBTR geïntroduceerd, dat kleinere kortingen op netkosten biedt en opslagbeheerders beperkt in het gebruik van hun systemen gedurende bepaalde tijdsblokken om mogelijke congestie te voorkomen. Deze stap wijst op een voorzichtiger aanpak van de DSO's, omdat zij vrezen dat opslagmiddelen die reageren op nationale marktsignalen de lokale congestie kunnen verergeren. De negatieve impact van TBTR is schadelijk voor businesscases voor energieopslag.
Conclusie: we gaan de goede kant op, maar er blijven uitdagingen
Hoewel deze alternatieve vervoersrechten een stap in de goede richting zijn, komen ze vooral ten goede aan hoogspanningsprojecten (HV), die nu bijna economisch levensvatbaar zijn. Helaas blijft de haalbaarheid van middenspanningsprojecten (MV) beperkt door de huidige structuur, waardoor een belangrijke kans wordt gemist om de flexibiliteit en netstabiliteit op lokaal niveau te vergroten.
S4 energy is van mening dat om het volledige potentieel van energieopslag in Nederland te benutten, er meer aandacht moet worden besteed aan oplossingen zoals TDTR en het gebruik van marktinstrumenten zoals GOPACS om congestie te verminderen. Door deze stappen te nemen, kan de Nederlandse energiemarkt batterijopslag volledig omarmen als een integraal onderdeel van de energietransitie, waardoor een flexibeler, veerkrachtiger en duurzamer energiesysteem ontstaat - zowel op nationaal als regionaal niveau.
